Thực Đơn Mâm Cỗ Ngày Tết Miền Bắc Chuẩn Vị, Đủ Món

Mâm cỗ ngày Tết miền Bắc được nhiều người đánh giá là cầu kỳ, sang trọng với nhiều chi tiết được tuân thủ nguyên tắc quan trọng trong nấu nướng và sắp xếp mâm cỗ. Qua thời gian, mâm cỗ Tết miền Bắc vẫn giữ được nét đẹp cổ truyền của dân tộc và được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Hãy cùng Nội thất HomeStory tìm hiểu những điều bất ngờ trong thực đơn mâm cỗ ngày Tết miền Bắc nhé!

Quy tắc 6 bát 6 dĩa trong mâm cỗ ngày Tết cổ truyền miền Bắc - cách làm mâm cỗ ngày tết miền Bắc

Phong tục chuẩn bị mâm cỗ ngày Tết ở miền Bắc

Phong tục đón Tết tại miền Bắc có rất nhiều nét đặc trưng thú vị, đặc biệt là trong vấn đề chuẩn bị mâm cỗ ngày tết miền Bắc, được xem là tinh hoa và nét độc đáo của những ngày trọng đại nhất trong 1 năm.

Mâm cỗ Tết miền Bắc được chuẩn bị rất cầu kỳ với nhiều nguyên tắc từ màu sắc, hương vị đến cả hình thức trình bài đều vô cùng đẹp mắt. Theo nguyên tắc trong nhiều gia đình truyền thống, mâm cỗ cúng phải đảm bảo đầy đủ 4 bát, 4 đĩa tượng trưng cho tứ trụ, 4 phương 4 hướng 4 mùa.

Bên cạnh đó, nhiều gia đình có điều kiện thì có thể làm mâm cỗ 6 bát 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 dĩa. Cỗ được bài trên mâm đồng hoặc gỗ thì mới quy tắc.

Mâm cỗ Tết cổ truyền Miền Bắc truyền thống

Mâm cỗ Tết cổ truyền của người Hà Nội nói riêng và người miền Bắc nói chung được chuẩn bị cầu kỳ, tỉ mỉ từ khâu chọn nguyên liệu mâm cỗ tết miền Bắc đến quá trình nấu cỗ và bài mâm cỗ. Danh sách món ăn mâm cỗ tết miền Bắc thường gồm 12 bát đặc trưng bao gồm:

• 5 bát: canh bóng, canh măng, miến giong, mọc, bồ câu hầm, tượng trưng cho 5 phương: đông, tây, nam, bắc và trung tâm
• 7 đĩa là: giò, chả, nem rán, gà luộc, xôi, xào, nộm tượng trưng cho âm dương ngũ hành.

Tổng trong mâm cỗ Tết cổ truyền miền Bắc là 12 món tượng trưng 12 tháng.

Mâm cỗ ngày tết cổ truyền Miền Bắc hiện đại

Theo thời gian, mâm cỗ Tết đã có nhiều thay đổi vì người miền Bắc hiện đại đã có nhiều món ăn với cách làm mâm cỗ ngày Tết mới với sở thích khẩu vị khác nhau. Thay vì nhiều món ăn truyền thống với cách bài cỗ theo quy tắc, nhiều người đã có sự giản lược để phù hợp với điều kiện và khẩu vị của gia đình.

Cách bài mâm cỗ ngày Tết cổ truyền miền Bắc

Người miền Bắc cầu kỳ, tinh tế không chỉ trong cách nấu mâm cỗ ngày Tết mà còn thể hiện ở việc bài biện mâm cỗ. Bát và đĩa trong mâm cỗ phải được đồng bộ. Theo người Hà Nội truyền thống, bát dĩa đựng thức ăn khá nhỏ, chỉ từ 12 đến 15cm; thông thường mỗi bát sẽ để được ¼ con gà, 6 miếng giò lụa và 6 miếng chả quế. Thức ăn đặt trên mâm cỗ thể hiện sự đầy đặn, dung hòa về màu sắc, hương vị nhưng phải đảm bảo sự đẹp mắt, tinh tế.

Khi bài cỗ để cúng, bát được đặt ở giữa, các đĩa bài xung quanh để mâm cỗ được hài hòa. Nước chấm sẽ được đặt vào giữa mâm để thể hiện tính quây quần, sum họp.

Mâm cỗ Tết cổ truyền miền Bắc được bài biện cầu kỳ, tỉ mỉ - cách làm mâm cỗ ngày tết miền Bắc

Mâm cỗ cúng ngày 30

Mâm cỗ cúng tất niên của người miền Bắc thường bao gồm 4 đĩa và 4 bát là tối thiểu. Trong đó 4 đĩa bao gồm thịt gà, thịt lợn, giò lụa và chả quế. Bên cạnh đó, một số vùng còn có thêm dĩa xôi gấc với ý nghĩa cầu cho cả năm được may mắn, sung túc. Mâm cỗ cúng ngày 30 Tết của người Hà Nội nói riêng còn có 4 bát là bát bóng thả, bát miến dong, bát mọc thả nấm, bát giò hầm măng.

Mâm cỗ ngày mùng 1 Tết

Mâm cỗ cúng tổ tiên ngày mùng 1 Tết mang ý nghĩa đoàn viên gia đình nên thường được chuẩn bị rất kỳ công. Theo truyền thống, 4 đĩa trong mâm cỗ cúng ngày mùng 1 Tết của người miền Bắc thường có 1 đĩa thịt lợn, 1 đĩa giò lụa,1 đĩa gà luộc, 1 đĩa chả quế hoặc sẽ có 1 đĩa xôi gấc để cầu mong những điều may mắn, đỏ tươi trong năm mới. Còn 4 bát sẽ thường là 1 bát chân giò hầm măng, 1 bát miến dong, 1 bát bóng thả và 1 bát mọc nấm thả.

Trong mâm cỗ ngày Tết hiện đại, một số gia đình có quan niệm không sát sinh nên thường chuẩn bị mâm cỗ chay thay mâm cỗ mặn như truyền thống. Các món thường được nấu cỗ chay thường là rau củ xào chay, đậu hũ chiên xù hoặc xào nấm, canh nấm, canh rong biển, xôi đỗ xanh, xôi lá dứa.

Cách bài mâm ngũ quả ngày Tết cổ truyền

Mâm ngũ quả bắt buộc phải có đầy đủ năm loại trái cây khác nhau mang ý nghĩa tốt đẹp muốn gửi gắm. 5 loại trái cây này có kích thước và màu sắc khác nhau mang những ý nghĩa đặc trưng riêng. Người miền Bắc thường bài mâm ngũ quả bao gồm các loại trái cây tươi ngon quen thuộc như chuối xanh, phật thủ, thanh long, bưởi, hồng, dưa hấu, quýt,…

Theo truyền thống mâm cỗ ngày tết miền Bắc, nải chuối xanh được đặt ở dưới cùng để đỡ lấy các loại quả còn lại, ở giữa thường đặt bưởi, phật thủ hoặc mãng cầu; đào, hồng, quýt, táo thì đặt ở xung quanh, ở chỗ trống thì có thể đặt xen kẻ ớt hoặc quất.

Mâm ngũ quả thể hiện sự sung túc trong năm mới - cách làm mâm cỗ ngày tết miền bắc

Gợi ý thực đơn mâm cỗ Tết miền bắc gồm những món gì?

Theo truyền thống làm mâm cỗ Tết miền Bắc, cỗ lúc nào cũng cần tối thiểu 4 bát, 4 đĩa, tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa, bốn phương... Đối với những gia đình có điều kiện thì sẽ làm 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa.

Dưới đây là những món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ ngày tết miền Bắc truyền thống, tùy thuộc vào điều kiện kinh tế và khẩu vị mà bạn có thể phối hợp theo ý muốn.

Bánh chưng, dưa hành

Người miền Bắc thường hay có câu: “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ; Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh” thể hiện nét văn hóa ngày Tết. Bánh chưng và dưa hành là những món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết cổ truyền miền Bắc.

Bánh chưng với sự kết hợp giữa gạo nếp dẻo và đậu xanh ngọt bùi với tiêu cay nhẹ và thịt mỡ béo ngậy ăn kèm với dưa hành hoặc củ kiệu mang đến dư vị ngày Tết tròn đầy, hạnh phúc.

Gà luộc

Mâm cỗ truyền thống của người Hà Nội nói riêng và người miền Bắc nói chung không thể thiếu gà luộc. Dĩa gà luộc thường là lễ vật bắt buộc khi dâng cúng và tăng sự trang trọng cho mâm cỗ. Món gà luộc thường được làm rất đơn giản, tuy nhiên để món gà có màu vàng đẹp, chín đều, thơm ngon thì nên sử dụng nồi luộc gà có dung tích lớn, nếu nồi quá nhỏ thì da gà sẽ dính vào thành và đáy nồi.

Dĩa gà luộc thường đươc bài trí ở trung tâm trong mâm cỗ ngày tết miền Bắc

Giò lụa

Giò lụa được xem là một trong những món ăn bắt buộc phải có trong mâm cỗ Tết miền Bắc. Giò lụa được làm từ thịt lợn nạc giã nhuyễn, sau đó được gói lại bằng lá chuối rồi luộc chín mang đến hương vị thơm mềm, thanh ngọt.

Giò lụa trong mâm cỗ ngày tết miền Bắc

Nem rán

Nem rán mang hương vị chua cay mặn ngọt nhờ các nguyên liệu như thịt lợn, rau củ, mộc nhĩ, nấm hương… nên luôn được nhiều ưa chuộng. Theo một số quan điểm truyền thống, nem rán được xem là món ăn “quốc hồn, quốc túy” với sự giòn rụm, thơm ngon. Tuy nhiên, nem rán dễ ngấy do chứa nhiều dầu mỡ nhưng trong nhịp sống hiện đại, nem rán có thể chế biến bằng nồi chiên không dầu hoặc lò nướng để hạn chế cholesterol trong máu.

Nem rán được chế biến chuẩn vị miền Bắc trong mâm cỗ ngày tết miền Bắc

Món nộm

Món nộm được nhiều gia đình ở miền Bắc ưa chuộng do có tác dụng kích thích vị giác, rau nộm được ăn kèm với các món ăn ngày Tết để tăng hương vị trong những ngày đầu năm. Các món nộm được người miền Bắc ưa chuộng thường là nộm rau muống, nộm hoa chuối, nộm tai heo, nộm dưa leo tôm thịt,... Đặc biệt, tại một số địa phương còn có món nộm đặc trưng như nộm sứa Hải Dương, nộm khô bò Hà Nội,..

Món nộm khô bò được dân Hà Thành ưa chuộng trong mâm cỗ ngày tết miền Bắc

Canh bóng, canh măng, nấm thả

Trong mâm cỗ truyền thống miền Bắc, canh bóng, canh măng, nấm thả là những món ăn không thể thiếu. Món canh trong mâm cỗ tượng trưng cho sự tròn đầy, tươi mát cho năm mới với nhiều kỳ vọng tốt đẹp. Để nấu món canh được nhanh hơn, bạn có thể dùng bếp điện từ kết hợp với các loại nồi 5 đáy để tiết kiệm thời gian nấu mâm cỗ Tết.

Canh bóng thả thập cẩm không thể thiếu trong mâm cỗ Tết cổ truyền - mâm cỗ ngày tết miền Bắc

Chân giò hầm

Khi sử dụng nồi áp suất để nấu chân giò hầm sẽ giúp món ăn càng thêm đậm vị, chân giò thơm mềm từ bên trong, nước dùng có vị ngọt thanh hấp dẫn. Khi hầm bằng nồi áp suất hơi nước và chất dinh dưỡng sẽ không bị bốc hơi mà sẽ được giữ lại toàn bộ bên trong, đảm bảo dinh dưỡng có trong thực phẩm và tiết kiệm thời gian.

Chân giò hầm được nấu với hạt sen và cà rốt càng giúp mâm cỗ ngày tết miền Bắc hấp dẫn.

Xôi gấc, xôi đỗ xanh, xôi lá dứa

Xôi là món ăn phổ biến trong hầu hết các mâm cỗ tại miền Bắc, được nấu từ gạo nếp kết hợp với gấc, đỗ xanh hoặc lá dứa trong lò hấp. Món xôi đa dạng màu sắc, ngon dẻo, thơm lừng được bài trên mâm cỗ Tết miền Bắc với ý nghĩa tươi mới, rực rỡ là một trong những món không thể thiếu trong mâm cỗ ngày tết miền Bắc.

Xôi gấc thể hiện sự rực rỡ trong mâm cỗ ngày tết miền Bắc

Cách làm mâm cỗ ngày Tết miền Bắc ngon

Để mâm cỗ ngày tết miền Bắc được thơm ngon đượm vị nhưng phải nhanh chóng và thuận tiện thì bạn có thể áp dụng các mẹo nhỏ sau đây nhé.

Lựa chọn thực đơn phù hợp với nhu cầu.

Qua thời gian, thực đơn mâm cỗ ngày Tết miền Bắc đã có nhiều sự thay đổi để phù hợp với điều kiện kinh tế, khẩu vị và thói quen sinh hoạt của từng gia đình; tuy nhiên vẫn gìn giữ những nét đặc trưng riêng. Các gia đình trẻ 1 thế hệ, yêu thích sự hiện đại và phóng khoáng thường lựa chọn mâm cỗ ngày tết hiện đại với các món ăn đơn giản, đếnlàm không tốn thời gian. Tuy nhiên, trên bàn thờ gia tiên vẫn sẽ bài mâm ngũ quả truyền thống và không thể thiếu bánh chưng xanh.

Bên cạnh đó, các gia đình ở phố cổ Hà Nội hoặc các gia đình đa thế hệ vẫn lưu truyền những nét rất xưa trong cách bài trí mâm cỗ ngày tết miền Bắc, mang đậm đà bản sắc dân tộc.

Chọn thiết bị dụng cụ bếp chất lượng

Thiết bị dụng cụ nhà bếp cao cấp, chất lượng sẽ giúp bạn làm mâm cỗ ngày Tết nhanh hơn. Đối với các món ăn đặc trưng trong mâm cỗ ngày tết miền Bắc không thể thiếu như gà luộc, canh măng hầm,... bạn nên lựa chọn nồi luộc gà hoặc nồi áp suất chuyên dụng để tiết kiệm thời gian và giúp món ăn thơm ngon tròn vị. Đặc biệt, khi làm món nem rán, bạn có thể sử dụng nồi chiên không dầu để hạn chế dầu mỡ, tăng hương vị cho món ăn, chống ngấy lại tốt cho sức khỏe.

Nồi luộc gà Spelier chuyên dụng giúp món gà luộc thơm ngon đậm vị - mâm cỗ ngày tết miền Bắc

Ngoài ra, bạn có thể thảo luận, tham khảo kinh nghiệm làm bếp cùng những mẹo nấu nướng để làm mâm cỗ ngày Tết đầy đủ, nhanh gọn và thơm ngon trong nhóm Yêu Bếp của Nội thất HomeStory. Bên cạnh đó, hội nhóm còn là nơi HomeStory cập nhật nhiều công thức nấu ăn ngon, các chương trình ưu đãi đặc biệt dành riêng cho thành viên trong nhóm.

Bạn hãy tham gia ngay và theo dõi Zalo Official Nội thất HomeStory để nhận ưu đãi ngay trong hôm nay nhé!

Các bạn nhớ theo dõi Fanpage HomeStory Group để được nhận các thông tin mâm cỗ ngày tết miền Bắc và ưu đãi hấp dẫn nhé Facebook HomeStory